Phân biệt và ngăn ngừa mụn tuổi dậy thì

Mụn là vấn đề về da thường xuất hiện ở độ tuổi thiếu niên gây ảnh hưởng đến sự tự tin và chất lượng cuộc sống của mỗi người. Nhận biết và ngăn ngừa mụn càng sớm giúp hạn chế những tổn thương do mụn gây ra. Trong bài viết này, Aishitoto sẽ hướng dẫn bạn cách phân biệt các loại mụn và phương pháp ngăn ngừa mụn tuổi dậy thì hiệu quả.

1. Phân biệt các loại mụn tuổi dậy thì

Mụn là vấn đề gây ra khi các tuyến bã nhờn tiết ra làm bít tắc lỗ chân lông, khiến vi khuẩn tích tụ và tạo nên mụn. Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác đến từ quá trình sừng hóa không ổn định, ô nhiễm môi trường, thay đổi nội tiết tố, căng thẳng,… Trong đó, mụn thường chia thành 2 loại thường gặp là mụn viêm và mụn không viêm

1.1. Mụn không viêm

Mụn không viêm bao gồm mụn đầu đen và mụn ẩn (mụn đầu trắng), dù không gây đau như các loại khác nhưng khiến làn da sần sùi và không mịn màng. Nguyên nhân hình thành mụn do sự tiết bã nhờn liên tục làm các phân mảnh da chết kết dính lại và gây bít tắc lỗ chân lông.

• Mụn đầu đen

Mụn đầu đen thường xuất hiện ở vùng mũi, do bã nhờn tiết ra và khi quá trình oxy hóa lipid diễn ra, kèm với sự tích tụ của sắc tố và tế bào chết tạo thành mụn có màu nâu hoặc đen. Dù không gây đau nhức hay sưng đỏ nhưng đây là một loại mụn “khó nhằn” vì việc loại bỏ chúng luôn khiến nhiều người đau đầu. Những sản phẩm lột mụn không thể loại bỏ chúng hoàn toàn mà chỉ là phương pháp tạm thời. Hay thậm chí sử dụng những loại mỹ phẩm không rõ nguồn gốc gây viêm nhiễm và trầm trọng hơn.

• Mụn đầu trắng (Whiteheads)

Mụn đầu trắng hay mụn ẩn được hình thành do lượng lớn sợi bã nhờn gây bít tắc lỗ chân lông, nhưng thường khó nhận thấy trên da. Khi sờ vào sẽ thấy sần sùi, gồ ghề khiến làn da không thể láng mịn. Mụn ẩn cần được xử lý đúng kỹ thuật vì nếu tự ý nặn làm sót lại nhân mụn sẽ hình thành ổ viêm.

1.2. Mụn viêm

Mụn viêm hầu hết đều hình thành do sự bít tắc lỗ chân lông, cùng với các tác nhân khác bao gồm vi khuẩn P.Acnes và quá trình viêm hình thành. Tiếp nối các tình trạng do mụn đầu đen gây ra, sự tích tụ bã nhờn trong nang lông thúc đẩy sự tăng sinh của P. Acnes – một loại vi khuẩn kỵ khí và thường trú ở da.

Vi khuẩn này tạo ra một loại enzyme gọi là lipase, nó chịu trách nhiệm cho việc chuyển hóa lipid thành các acid béo ở dạng nhỏ hơn, chúng có đặc tính gây viêm. Các chất có khả năng gây ra quá trình tiền viêm do vi khuẩn P.Acnes sinh ra cùng với tế bào sừng tăng sinh có thể bị rò rỉ vào lớp trung bì và sinh ra hàng loạt các phản ứng của hệ miễn dịch. Vi khuẩn P.Acnes sẽ giải phóng các chất phát tín hiệu thu hút bạch cầu trung tính (có khả năng chống lại sự tấn công của vi khuẩn) đến nốt mụn, gây ra các tổn thương viêm và hình thành mụn viêm. Khi quá trình viêm trở nên sâu hơn, chúng sẽ hình thành các nốt sần, mụn mủ.

Nếu có sự viêm nhiễm lan rộng, các nốt sần sẽ được hình thành, gây ra cảm giác nóng và đau nhức, có thể bị chảy máu. Tất cả những tổn thương này gây ra tình trạng sẹo, vết lõm không đều trên da, do phản ứng viêm phá hủy các nang lông tiết bã nhờn.

• Mụn sần/Mụn đỏ (Papules)

Mụn sần là loại mụn bắt đầu vào giai đoạn viêm (tình trạng viêm còn nhẹ), chúng sẽ tạo thành những mụn nhỏ màu đỏ hoặc hồng trên da nhưng không xuất hiện mủ trắng (được bao phủ bởi phần da). Loại mụn này có thể gây cảm giác đau đớn khi chạm vào. Nếu không có phương pháp xử lý đúng cách thì sẽ vô tình làm cho tình trạng viêm nặng hơn và có thể dẫn đến sẹo. Lưu ý, sự xuất hiện một lượng lớn các mụn sần trên da có thể là dấu hiệu của mụn trứng cá từ mức độ trung bình đến nặng.

• Mụn nhọt/Mụn mủ (Pustules)

So với mụn sần, mụn nhọt được đánh giá có tình trạng viêm nặng hơn. Dấu hiệu để nhận biết mụn này đó là có nhân mụn đầu trắng đã trồi lên da với một vòng đỏ xung quanh vết sưng. Vết sưng thường chứa đầy mủ trắng hoặc vàng.

Chân mụn nhọt thường khá sâu, không nên tự nặn tại nhà, vì chúng có thể gây ra sẹo sâu hoặc tăng sắc tố trên da, khiến cho quá trình chữa trị khó khăn hơn. Bên cạnh đó, cách lấy nhân mụn không đúng khiến nhân mụn còn dư bị kẹt lại sâu trong lỗ chân lông có thể tiếp tục gây viêm nặng hơn, khả năng để lại sẹo cũng cao hơn.

• Mụn bọc (Nodules)

Mụn bọc là những nốt viêm sưng to, có xuất hiện mủ như một cái bọc nhỏ bao phủ và rất dễ vỡ nếu như tác động mạnh. Khi sờ vào sẽ có cảm giác đau nhức ngay tại vị trí mụn. Tình trạng mụn này rất dễ để lại các vết sẹo sau khi được xử lý xong do quá trình viêm đã tiến triển khá nặng.  

• Mụn nang (Cysts)

Mụn nang được xem là loại mụn có mức độ gây tổn thương lớn nhất, chúng chứa đầy mủ do hệ miễn dịch đang chống lại các vi khuẩn xâm nhập, kèm với bã nhờn tích tụ quá mức, dẫn đến kích thước mụn rất lớn. Giống như mụn bọc, mụn nang có thể gây đau đớn hơn và cần được thăm khám bởi bác sĩ da liễu vì chúng cũng có thể để lại sẹo nếu như không được xử lý đúng cách.

2. Phương pháp giảm và ngăn ngừa mụn

2.1. Mục tiêu giảm và ngăn ngừa mụn

Để giảm mụn hiệu quả, chúng ta cần giải quyết nguyên nhân hình thành mụn. Cụ thể, có bốn nguyên nhân chính hình thành nên mụn bao gồm:

– Sản xuất bã nhờn quá mức

– Rối loạn sừng hóa

– Vi khuẩn P.Acnes

– Quá trình viêm

Phương pháp tiếp cận giảm mụn sẽ phụ thuộc vào: mức độ nghiêm trọng của tình trạng mụn, phương pháp xử lý ưu tiên cho loại mụn, tuổi tác, sự tuân thủ và khả năng đáp ứng của bệnh nhân đối với các liệu pháp đã dùng trước đó. Nhìn chung, những phương pháp giảm mụn khác nhau sẽ nhắm vào các nguyên nhân gây mụn khác nhau nhằm đạt được hiệu quả cao như giảm sản xuất bã nhờn để ngăn ngừa tắc nang lông, ức chế sự phát triển của vi khuẩn P.Acnes và giảm viêm, ổn định sừng hóa.

• Mụn do sản xuất bã nhờn quá mức

Đối với tình trạng sản xuất bã nhờn quá mức, việc chăm sóc da sẽ cần tập trung vào các hoạt chất hạn chế dầu thừa được tiết ra. Ví dụ như Niacinamide, Azelaic acid, các loại chiết xuất thực vật hoặc sản phẩm có chứa cồn và tinh dầu ở đường bôi, hoặc kẽm ở đường uống.

• Mụn do rối loạn sừng hóa

Đối với tình trạng rối loạn sừng hóa, cần phải áp dụng các hoạt chất có khả năng hỗ trợ ổn định sừng hóa như Retinol, Tretinoin hoặc Adapalene ở đường bôi, thậm chí có thể là Isotretinoin sử dụng ở đường uống.

• Mụn do vi khuẩn P.Acnes

Những loại mụn đang bị nhiễm khuẩn P.Acnes cần phải ưu tiên ức chế sự phát triển của chúng bằng cách sử dụng những hoạt chất như Benzoyl Peroxide đường bôi, kháng sinh Clindamycin, Erythromycin đường bôi hoặc đường uống để ngăn chặn các loại vi khuẩn này.

• Mụn do quá trình viêm

Cuối cùng, việc ngăn chặn quá trình viêm còn phụ thuộc vào các yếu tố khác nhau. Trường hợp quá trình viêm do vi khuẩn P.Acnes tăng sinh quá mức, người bị mụn cần phải kết hợp giữa các loại thuốc kháng khuẩn và giảm viêm cùng lúc. Hoặc nếu như quá trình viêm do hormone gây ra (nhất là đối với ở nữ giới) cần phải uống các loại thuốc nhằm giảm nồng độ hormone trong cơ thể xuống (lưu ý cần phải có sự thăm khám từ bác sĩ để được chẩn đoán rõ ràng).

2.2 Phương pháp giảm mụn

Hiện nay có rất nhiều phương pháp để giảm và ngăn ngừa mụn khác nhau, trong đó có 3 phương pháp chính thường được sử dụng, bao gồm: thoa ngoài, đường uống và xâm lấn. Tùy thuộc vào từng tình trạng da, từng vấn đề mụn khác nhau sẽ có từng phương pháp khác nhau để giảm mụn phù hợp.

Ví dụ, ở một số trường hợp đối với mụn không viêm, việc sử dụng các sản phẩm thoa ngoài có chứa Salicylic acid tại nhà cũng hỗ trợ đáng kể để cải thiện tình trạng bít tắc lỗ chân lông và bã nhờn. Ngoài ra, người gặp vấn đề mụn cũng có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ để được lấy nhân mụn một cách nhanh chóng (xâm lấn).

Bên cạnh đó, với những người bị mụn trứng cá nặng hoặc mụn nang thì cần phải có sự can thiệp đến từ bác sĩ để kết hợp các biện pháp xâm lấn và lấy sạch nhân mụn. Kèm với đó, người bị mụn phải kết hợp uống thêm một số thuốc kháng sinh hoặc Isotretinoin dưới sự giám sát của bác sĩ, và có thể sử dụng các loại thuốc thoa ngoài hằng ngày để tình trạng mụn được cải thiện một cách nhanh nhất.

2.3 Kết hợp các phương pháp giảm mụn

Trước khi gặp bác sĩ, người bệnh thường sử dụng các liệu pháp không kê đơn để giảm mụn của họ. Các phương pháp xử lý mụn như vậy có thể tiếp cận dễ dàng, ít tốn kém và ít gây kích ứng hơn so với các liệu pháp kê đơn. Tuy nhiên, đối với một số tình trạng mụn nặng, cần phải đến bác sĩ thăm khám nhằm hạn chế tối đa các hậu quả mà mụn để lại như sẹo.

Tùy thuộc vào từng mức độ của mụn mà chúng ta sẽ có các phương pháp giảm mụn khác nhau. Ngoài ra, việc lựa chọn phương pháp còn phụ thuộc vào khả năng đáp ứng với từng loại da.

Đối với những trường hợp có tình trạng mụn ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể sử dụng các hoạt chất bôi thoa tại nhà. Đối với tình trạng mụn từ trung bình đến nặng, cần phải can thiệp bằng các loại thuốc kháng sinh ở đường uống lẫn đường bôi (Isotretinoin), người bệnh cần tham khảo và theo phác đồ của các bác sĩ da liễu.

2.4. Phương pháp ngăn ngừa mụn

Bên cạnh giảm mụn, ngăn ngừa các nguyên nhân hình thành mụn là điều cần thiết để mụn không hình thành. Đặc biệt với khí hậu nóng ẩm tại Việt Nam, dầu thừa sẽ dễ sản xuất nhiều hơn gây ra mụn. Một số phương pháp cơ bản sau đây có thể hỗ trợ ngăn ngừa mụn, bạn có thể thử áp dụng:

– Làm sạch da hàng ngày với 2 bước: tẩy trang và sữa rửa mặt, hỗ trợ lấy đi bụi bẩn và bã nhờn trên bề mặt da.

– Tẩy da chết bằng các sản phẩm có chứa những hoạt chất AHA, BHA, PHA giúp ngăn bít tắc lỗ chân lông.

– Bảo vệ da bằng kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên ngăn chặn các phản ứng viêm ở da.

– Kết hợp với dưỡng ẩm và ổn định sừng hóa bằng các sản phẩm có chứa Retinoid nhằm hạn chế hình thành nhân mụn mới.

3. Sản phẩm gợi ý

Để giảm và ngăn ngừa mụn hiệu quả, việc giữ cho làn da luôn sạch là điều cần thiết. Bên cạnh đó cần sử dụng các hoạt chất trị mụn chuyên biệt, phù hợp với làn da nhạy cảm của tuổi dậy thì. Các thành phần trị mụn từ thiên nhiên như rau má, tinh dầu tràm trà, chiết xuất vỏ cây liễu trắng, chiết xuất lá xô thơm, trà xanh, đất sét Kaolin,… Đây là những thành phần giúp hạn chế dầu thừa nếu da đang gặp phải tình trạng bít tắc lỗ chân lông.

Một số sản phẩm giúp giảm và ngăn ngừa mụn:

3.1. Kem dưỡng giảm mụn Tokyo Ginza Cica Cream 40g

Tokyo Ginza Cica Cream với kết cấu kem dạng gel cho cảm giác mịn, mềm, nhẹ, thấm nhanh vào da. Giúp làm khỏe da, cân bằng da, làm dịu da hiệu quả. Tokyo Ginza Cica Kem dưỡng với các thành phần từ thiên nhiên như chiết xuất cam thảo, chiết xuất rau má, Ishopropyl Methylphenol từ cỏ xạ hương và thành phần AHA – hoạt chất chuyên trị mụn được các tín đồ skincare ưa chuộng.

3.2. Lotion Tokyo Ginza Cosmetics Cica 120ml

Lotion Tokyo Ginza 120ml đến từ thương hiệu mỹ phẩm chăm sóc da Tokyo Ginza có chứa các thành phần chăm sóc da hiệu quả như chiết xuất cam thảo, AHA, chiết xuất rau má và chiết xuất Isopropyl Methylphenol từ cỏ xạ hương. Giúp làm sạch sâu da, hỗ trợ kháng khuẩn, kháng viêm, ngăn ngừa và làm giảm mụn, đồng thời góp phần thu nhỏ lỗ chân lông, mang lại cho bạn làn da sạch thoáng và mịn màng không tì vết.

Hy vọng các sản phẩm skincare đến từ thương hiệu Tokyo Ginza sẽ là một lựa chọn cho các cô nàng ưa chuộng mỹ phẩm thiên nhiên đến từ Nhật Bản. Với các thành phần từ thiên nhiên và công nghệ độc quyền sẽ mang đến một làn da hoàn hảo trong thời gian ngắn nhất. Sản phẩm ngăn ngừa mụn tuổi dậy thì lành tính với mức giá phù hợp mà bạn nên đầu tư ngay, liên hệ Aishitoto nếu bạn có thắc mắc hoặc muốn tư vấn nhé!